فهرست نویسی منابع غیرکتابی

توضیحات

معرفي موضوع درس:

کتابداران همواره در تلاش بوده­اند که منابع کتابخانه ­ها را بر اساس اصول و نظمی مشخص سازماندهی کنند تا بازیابی منابع اطلاعاتی جهت پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه ممکن شود. اکنون فهرستنویسی دارای اصول، قواعد و دستورالعمل­ های مدونی است که هر کتابدار باید بر حسب مورد از آن آگاه باشد.

در کتابخانه­ ها علاوه بر کتاب­ها از منابع غیرکتابی نیز بطور فزاینده­ای استفاده می­شود. با وجود اینکه هنوز کتاب­ها در کتابخانه ­ها جایگاه اصلی خود را حفظ کرده ­اند، ولی باید این واقعیت را نیز پذیرفت که منابع غیرکتابی بطور مداوم در حال ورود به مجموعه­ های کتابخانه ها هستند و با توجه به شرایط خاص این منابع و تنوع آنها کاربران کتابخانه ­ها ترجیح می­دهند به استفاده از این منابع روی آورند.

اهميت فهرستنویسی منابع غیرکتابی در کتابخانه ها

بسیاری از فعالیت­های کتابخانه ­ها و آرشیوهای دیداری شنیداری همچون حفظ و نگهداری، تحقیق و پژوهش، امانت و اطلاع­ رسانی مدیون فهرستنویسی مجموعه منابع آنهاست. منابع غیرکتابی همچون سایر رسانه ­های اطلاعاتی به شرطی از کارآیی لازم برخوردارند که بتوان از اطلاعات آنها به سهولت و در زمان اندک استفاده کرد و این امر زمانی امکانپذیر است که در کتابخانه­ها و آرشیوهای دیداری شنیداری، فهرستنویسی صورت گرفته باشد.

کتابداران ناچارند برای پاسخگویی مناسب به نیازهای اطلاعاتی کاربران کتابخانه دست به فهرستنویسی منابع بزنند چرا که دستیابی کاربران به اطلاعات موجود در انواع منابع بسیار  باارزش­تر از گردآوری و نگهداری مستقیم این منابع در کتابخانه است. جحم گسترده و روزافزون اطلاعات در دنیای کنونی در صورتی مفید و مثمر ثمر خواهدبود که امکان دستیابی به جزء­جزء اطلاعات روزآمد مقدور باشد و این دستیابی میسر نخواهدشد مگر با سازماندهی اطلاعات که از گام­های موثر در سازماندهی اطلاعات فهرستنویسی منابع کتابخانه ­ای است تا از طریق آن بتوان منبع مورد نیاز را از میان مجموعه موجود با سرعت و سهولت بیشتر بازیابی کرد.

اهداف اصلي اين درس عبارتند از :

  1. آشنایی با انواع منابع غیرکتابی
  2. ایجاد مهارت در استفاده از قواعد فهرستنویسی توصیفی
  3. آشنایی و توانایی تشخیص عناصر توصیف در انواع منابع غیرکتابی

براي رسيدن به هدف اول، انواع منابع غیرکتابی را در گروه های مشخص تعریف می کنیم. براي رسيدن به هدف دوم نحوه استفاده از قواعد فهرستنویسی همراه با راهنمایی های لازم ارائه می شود. براي رسيدن به هدف سوم، نواحی و عناصر توصیف و چگونگی درج آنها به تفکیک گروه های مختلف منابع غیرکتابی همراه با طرح مثال و کار عملی ارائه می شود.

سرفصل‌ها

الف. کلیات

منابع غیرکتابی

تعریف منابع غیرکتابی

انواع منابع غیرکتابی

فهرستنویسی توصیفی

تعریف فهرستنویسی، فهرستنویسی منابع غیرکتابی

ضرورت و اهمیت سازماندهی منابع غیرکتابی

تفاوت فهرستنویسی کتاب و منابع غیرکتابی

  ب. قواعد و عناصر توصیف

قواعد و استانداردهای فهرستنویسی

استانداردهای توصیف کتابشناختی

قواعد فهرستنویسی منابع

قواعد فهرستنویسی منابع غیرکتابی در گروه های خاص

نواحی و عناصر توصیف

پیشینه و توصیف کتابشناختی

نواحی و عناصر توصیف

راهنمای استفاده از قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن (ویرایش دوم)

ساختار

شماره گذاری قواعد، نقطه گذاري

سطوح توصیف

قواعد کلی توصیف

منبع اصلی اطلاعات، ناحیه عنوان و شرح پدیدآور

ناحیه ویراست

ناحیه وضعیت نشر، تولید، توزیع و جز آن

ناحیه مشخصات ظاهری

ناحیه فروست

ناحیه یادداشت

ج. نحوه فهرستنویسی توصیفی منابع غیرکتابی در گروه های خاص

فهرستویسی منابع چاپی

فهرستویسی منابع گرافیکی

فهرستویسی منابع جغرافیایی

فهرستویسی منابع شنیداری

فهرستویسی منابع ویدئویی و پروژکتوری

فهرستویسی میکروفرم ها

فهرستویسی منابع الکترونیکی

فهرستویسی منابع سه بعدی

فهرستویسی منابع چندرسانه ای

موشن‌گرافی معرفی کارگاه

مدرس: خانم سهیلا فعال

شروع دوره: 16ساعت

شماره حساب و شبا

بانک ملی (قابل واریز در تمامی شعبات بانک ملی)

 

نام حساب:   درآمد حاصل از خدمات آموزشی و فرهنگی

 

شماره حساب سازمان:         4001004003000695

شماره شبا:     IR300100004001004003000695